ks. Krzysztof Kaucha
Cóż to jest prawda? Argumentacja z prawdy za najwyższą wiarygodnością chrześcijaństwa na kanwie twórczości Josepha Ratzingera
Wydawnictwo KUL 2020, stron 288
Badania naukowe, których rezultatem jest książka ,,Cóż to jest prawda?”. Argumentacja z prawdy za najwyższą wiarygodnością chrześcijaństwa na kanwie twórczości Josepha Ratzingera (Lublin: Wydawnictwo KUL 2020) były możliwe dzięki publikacji J. Ratzingera Opera omnia w języku polskim. Do 2018 r. zostały opublikowane tomy I-XIII. Na początku badań postawiłem jako najważniejsze ,,robocze” zadanie znalezienie odpowiedzi na pytanie: jak Ratzinger, jeden z najwybitniejszych teologów naszych czasów, uzasadnia najwyższą wiarygodność chrześcijaństwa? Dążyłem do wydobycia z jego twórczości możliwie krótkich i zwartych argumentów zważywszy na to, że w tzw. obiegu naukowym i społecznym funkcjonują bardzo krótkie argumenty na nieistnienie Boga, np. Johna L. Schellenberga argument z ukrytości Boga (złożony z kilku prostych przesłanek) oraz krótkie, nośne hasła tzw. ,,nowego ateizmu”. W Polsce takie krótkie i nośne hasła, w zamyśle ich twórców ,,obalające” chrześcijaństwo czy religie w ogóle, również występują, np. bóg bez znaczenia (J.A. Majcherek, Bóg bez znaczenia, Stare Groszki: Wydawnictwo CIS 2015; książka prezentowana jako bestseller w Empiku) czy ,,wierzę tylko w to, co potrafię zrozumieć” (J. Woleński, Wierzę w to, co potrafię zrozumieć, Kraków: Copernicus Center Press 2014). Raczej nie spotkały się one z wyraźną reakcją polskich teologów fundamentalnych.
W początkowej fazie badań zauważyłem, że u podstaw myślenia Ratzingera i jego apologijnej argumentacji, która jest bardzo szeroka i wielowątkowa, znajduje się pojęcie prawdy. Ono jest kluczowe. Zdecydowałem zatem, by skoncentrować badania na poszukiwaniu argumentacji z prawdy za najwyższą wiarygodnością chrześcijaństwa. Okazało się, że badania trzeba prowadzić dwutorowo: nad rozumieniem prawdy u Ratzingera oraz nad konkretnymi argumentami apologijnymi osadzonymi na tym rozumieniu. Zadecydowało to o zasadniczo dwuczęściowej strukturze monografii, w której starałem się przedstawić rezultaty badań. Część pierwsza jest poświęcona rozumieniu prawdy u Ratzingera (rozdział I: Prawda i pryncypia werytatywności), a część druga, obejmująca dwa rozdziały (rozdział II: Modele argumentacji z prawdy za najwyższą wiarygodnością chrześcijaństwa; rozdział III: Model prawdy o wątpliwościach co do najwyższej wiarygodności chrześcijaństwa) zawiera konkretne modele argumentacyjne, które budowałem na kanwie jego twórczości. W ich konstruowaniu zależało mi na możliwie jak najbardziej prostej i zwartej strukturze argumentacji oraz gromadzeniu tylko ,,mocnych”, wyrazistych przesłanek. (fragment wstępu)
SPIS TREŚCI
I. PRAWDA I PRYNCYPIA WERYTATYWNOŚCI
- Pryncypium wszystkich pryncypiów
- Inne pryncypia werytatywności
- Pryncypia prymatu Boga
- Pryncypia prymatu prawdy i prymatu rzeczywistości
- Pryncypia prymatu prawdy o człowieku
- Pryncypia prymatu Kościoła
- Podsumowanie: ,,cóż to jest prawda?”
II. MODELE ARGUMENTACJI Z PRAWDY ZA NAJWYŻSZĄ WIARYGODNOŚCIĄ CHRZEŚCIJAŃSTWA
- Model fides et ratio
- Przesłanka pierwsza: rozum własnymi siłami kieruje się ku chrześcijaństwu
- Przesłanka druga: rozum jest dopełniany przez wiarę chrześcijańską
- Przesłanka trzecia: wiara chrześcijańska dokonuje korekt rozumu
- Przesłanka czwarta: dopiero wiara chrześcijańska ,,uwalnia” rozum, przywraca mu siłę i godność
- Podsumowanie
- Model wiary
- Rozumienie wiary
- Przesłanki ,,zakładu” i eksperymentu wiary
- ,,Zakład” i eksperyment wiary
- Podsumowanie
- Model definitywnej nowości
- Przesłanka pierwsza: definitywna nowość Jezusa Chrystusa
- Przesłanka druga: definitywna nowość chrześcijaństwa
- Przesłanka trzecia: permanentna definitywna nowość chrześcijaństwa
- Podsumowanie
- Model dialogu w prawdzie
- Założenia dialogu w prawdzie
- Dialog ekumeniczny w prawdzie
- Dialog w prawdzie z judaizmem i o judaizmie
- Dialog w prawdzie z islamem i o islamie
- Dialog w prawdzie z innymi religiami i o innych religiach
- Dialog w prawdzie o świecie i ze światem
- Podsumowanie
III. MODEL PRAWDY O WĄTPLIWOŚCIACH CO DO NAJWYŻSZEJ WIARYGODNOŚCI CHRZEŚCIJAŃSTWA
- Krytyczne uwagi o chrześcijaństwie i Kościele
- Dylematy i problemy chrześcijaństwa
- Wyjaśnienia wątpliwości co do najwyższej wiarygodności chrześcijaństwa
- Dlaczego wiara nie chroni przed problemami i kryzysami?
- Kruchość całości wiary i obojętność świata
- Problem ukrytości Boga
- ,,Jezus nie był Mesjaszem”
- Dlaczego orędzie Chrystusa dociera do znikomej części świata?
- Problem teodycealny
- Czym jest chrześcijaństwo? Co jest jego istotą? Gdzie jest prawdziwe chrześcijaństwo?
- ,,Kościół jest główną przeszkodą dla wiary i w wierze”
- Problem świętości i nieświętości Kościoła oraz przynależności do niego
- Czy nie należałoby chrześcijaństwa i Kościoła zacząć od początku?
- Podsumowanie