ks. Krzysztof Kaucha

Cóż to jest prawda? Argumentacja z prawdy za najwyższą wiarygodnością chrześcijaństwa na kanwie twórczości Josepha Ratzingera

Wydawnictwo KUL 2020, stron 288

Badania naukowe, których rezultatem jest książka ,,Cóż to jest prawda?”. Argumentacja z prawdy za najwyższą wiarygodnością chrześcijaństwa na kanwie twórczości Josepha Ratzingera (Lublin: Wydawnictwo KUL 2020) były możliwe dzięki publikacji J. Ratzingera Opera omnia w języku polskim. Do 2018 r. zostały opublikowane tomy I-XIII. Na początku badań postawiłem jako najważniejsze ,,robocze” zadanie znalezienie odpowiedzi na pytanie: jak Ratzinger, jeden z najwybitniejszych teologów naszych czasów, uzasadnia najwyższą wiarygodność chrześcijaństwa? Dążyłem do wydobycia z jego twórczości możliwie krótkich i zwartych argumentów zważywszy na to, że w tzw. obiegu naukowym i społecznym funkcjonują bardzo krótkie argumenty na nieistnienie Boga, np. Johna L. Schellenberga argument z ukrytości Boga (złożony z kilku prostych przesłanek) oraz krótkie, nośne hasła tzw. ,,nowego ateizmu”. W Polsce takie krótkie i nośne hasła, w zamyśle ich twórców ,,obalające” chrześcijaństwo czy religie w ogóle, również występują, np. bóg bez znaczenia (J.A. Majcherek, Bóg bez znaczenia, Stare Groszki: Wydawnictwo CIS 2015; książka prezentowana jako bestseller w Empiku) czy ,,wierzę tylko w to, co potrafię zrozumieć” (J. Woleński, Wierzę w to, co potrafię zrozumieć, Kraków: Copernicus Center Press 2014). Raczej nie spotkały się one z wyraźną reakcją polskich teologów fundamentalnych.

W początkowej fazie badań zauważyłem, że u podstaw myślenia Ratzingera i jego apologijnej argumentacji, która jest bardzo szeroka i wielowątkowa, znajduje się pojęcie prawdy. Ono jest kluczowe. Zdecydowałem zatem, by skoncentrować badania na poszukiwaniu argumentacji z prawdy za najwyższą wiarygodnością chrześcijaństwa. Okazało się, że badania trzeba prowadzić dwutorowo: nad rozumieniem prawdy u Ratzingera oraz nad konkretnymi argumentami apologijnymi osadzonymi na tym rozumieniu. Zadecydowało to o zasadniczo dwuczęściowej strukturze monografii, w której starałem się przedstawić rezultaty badań. Część pierwsza jest poświęcona rozumieniu prawdy u Ratzingera (rozdział I: Prawda i pryncypia werytatywności), a część druga, obejmująca dwa rozdziały (rozdział II: Modele argumentacji z prawdy za najwyższą wiarygodnością chrześcijaństwa; rozdział III: Model prawdy o wątpliwościach co do najwyższej wiarygodności chrześcijaństwa) zawiera konkretne modele argumentacyjne, które budowałem na kanwie jego twórczości. W ich konstruowaniu zależało mi na możliwie jak najbardziej prostej i zwartej strukturze argumentacji oraz gromadzeniu tylko ,,mocnych”, wyrazistych przesłanek. (fragment wstępu)

 

SPIS TREŚCI

 

I. PRAWDA I PRYNCYPIA WERYTATYWNOŚCI

  1. Pryncypium wszystkich pryncypiów
  2. Inne pryncypia werytatywności
    1. Pryncypia prymatu Boga
    2. Pryncypia prymatu prawdy i prymatu rzeczywistości
    3. Pryncypia prymatu prawdy o człowieku
    4. Pryncypia prymatu Kościoła
  3. Podsumowanie: ,,cóż to jest prawda?”

 

II. MODELE ARGUMENTACJI Z PRAWDY ZA NAJWYŻSZĄ WIARYGODNOŚCIĄ CHRZEŚCIJAŃSTWA

  1. Model fides et ratio
    1. Przesłanka pierwsza: rozum własnymi siłami kieruje się ku chrześcijaństwu
    2. Przesłanka druga: rozum jest dopełniany przez wiarę chrześcijańską
    3. Przesłanka trzecia: wiara chrześcijańska dokonuje korekt rozumu
    4. Przesłanka czwarta: dopiero wiara chrześcijańska ,,uwalnia” rozum, przywraca mu siłę i godność
    5. Podsumowanie
  2. Model wiary
    1. Rozumienie wiary
    2. Przesłanki ,,zakładu” i eksperymentu wiary
    3. ,,Zakład” i eksperyment wiary
    4. Podsumowanie
  3. Model definitywnej nowości
    1. Przesłanka pierwsza: definitywna nowość Jezusa Chrystusa
    2. Przesłanka druga: definitywna nowość chrześcijaństwa
    3. Przesłanka trzecia: permanentna definitywna nowość chrześcijaństwa
    4. Podsumowanie
  4. Model dialogu w prawdzie
    1. Założenia dialogu w prawdzie
    2. Dialog ekumeniczny w prawdzie
    3. Dialog w prawdzie z judaizmem i o judaizmie
    4. Dialog w prawdzie z islamem i o islamie
    5. Dialog w prawdzie z innymi religiami i o innych religiach
    6. Dialog w prawdzie o świecie i ze światem
    7. Podsumowanie

 

III. MODEL PRAWDY O WĄTPLIWOŚCIACH CO DO NAJWYŻSZEJ WIARYGODNOŚCI CHRZEŚCIJAŃSTWA

  1. Krytyczne uwagi o chrześcijaństwie i Kościele
  2. Dylematy i problemy chrześcijaństwa
  3. Wyjaśnienia wątpliwości co do najwyższej wiarygodności chrześcijaństwa
    1. Dlaczego wiara nie chroni przed problemami i kryzysami?
    2. Kruchość całości wiary i obojętność świata
    3. Problem ukrytości Boga
    4. ,,Jezus nie był Mesjaszem”
    5. Dlaczego orędzie Chrystusa dociera do znikomej części świata?
    6. Problem teodycealny
    7. Czym jest chrześcijaństwo? Co jest jego istotą? Gdzie jest prawdziwe chrześcijaństwo?
    8. ,,Kościół jest główną przeszkodą dla wiary i w wierze”
    9. Problem świętości i nieświętości Kościoła oraz przynależności do niego
    10. Czy nie należałoby chrześcijaństwa i Kościoła zacząć od początku?
  4. Podsumowanie