Teologia fundamentalna na straży tożsamości chrześcijaństwa.
Wstęp
[1]
Bronisław Wildstein (ur. 1952) trafnie zauważył, iż „żyjemy w świecie przebierańców i odwróconych pojęć. To, co deklarowane jest oficjalnie jako oczywistość, oczywiste wcale nie jest. Dominująca ideologia występuje w szatkach wolności, pluralizmu i dialogu, a stanowi zaprzeczenie tych idei; narzuca nam dyktat politycznej poprawności, cenzuruje język i odbiera możliwość wyboru. Zgodnie z nią odwróceniu ulec mają zasadnicze postawy cywilizacyjne. Seks ma stać się rzeczą publiczną, a religia – prywatną. Idea demokracji doprowadzona została do absurdu i funkcjonuje jako fetysz, czego przejawem jest próba przeniesienia jej zasad do rodziny, szkoły czy kultury. Jednocześnie we właściwej dla niej sferze politycznej coraz bardziej przekształca się w formalny rytuał, który skrywa zupełnie niedemokratyczne praktyki”. Ten proces dekonstrukcji dotknął także pojęcia tożsamości, które od czasów nowożytnych znajduje się w stanie permanentnego kryzysu. Obecnie jesteśmy świadkami zarówno prób stwarzania nowych tożsamości (pojawiają się tożsamości wynalezione) , jak i uznania tych „dziedziczonych” (tradycyjnych), których autorytet jest na tyle silny, że podmiot, odkrywając je, podporządkowuje się im.
[2]
Wobec dominującego dzisiaj posttożsamościowego dyskursu chrześcijanom nie pozostaje nic innego, jak tylko konsekwentna obrona własnej tożsamości. Chrześcijaństwo bowiem, stwierdza Marek Jurek (ur. 1960), „to jest przede wszystkim nasza cywilizacja, za którą odpowiadamy, której zawdzięczamy to, kim jesteśmy. Człowiek najpierw poznaje rodziców, zaczyna ich kochać, potem rozumie i przeżywa świadomie wartości, które mu przekazali. Jeśli stracimy wiarę w ogóle, czy choćby wiarę w prawdę i uniwersalizm naszych instytucji – na przykład monogamii i rodziny – cywilizacji chrześcijańskiej po prostu nie będzie. Ale jeśli chcemy, żeby była, musimy ją rozwijać i chronić. A objawy kryzysu naszej cywilizacji widać gołym okiem: kryzys demograficzny skutkujący kompletną dekompozycją, zmieniającą tożsamość narodów zachodniej Europy, kryzys etyczny – rujnujący wychowanie i prawodawstwo, i wreszcie cofanie się Europy w świecie”.
Teologia fundamentalna, jako dyscyplina teologiczna uzasadniająca faktyczność i sens chrześcijańskiego Objawienia, stoi na straży tożsamości wiary uczniów Jezusa. Czyni to zgodnie z Piotrowym przesłaniem, dokonując obrony wobec każdego, kto domaga się uzasadnienia nadziei (por. 1 P 3,15).
[3]
Prezentowana książka jest fundamentalnoteologiczną refleksję nad tożsamością chrześcijaństwa. Otwiera ją artykuł Moniki Białkowskiej nawiązujący do 1050 rocznicy chrztu Polski. Po nim następują teksty (ks. Janusza Mariańskiego, ks. Piotra Mazurkiewicza i Grzegorza Górnego) charakteryzujące aktualny kontekst chrześcijaństwa ze szczególnym uwzględnieniem wyników najnowszych badań socjologicznych dotyczących stanu wiary mieszkańców Starego Kontynentu.W dalszej kolejności pojawia się blok artykułów o wyraźnym odcienie apologijnym ukazujący współczesne zmagania o zachowanie tożsamości chrześcijaństwa (teksty ks. Henryka Seweryniaka, ks. Przemysława Artemiuka i Sławomira Zatwardnickiego), a po nim trzy artykuły prezentujące tożsamość w perspektywie hermeneutyczno-dialogicznej (teksty ks. Sławomira Zielińskiego, ks. Damiana Wąska i ks. Janusza Bujaka). Publikację zamyka refleksja nad tożsamością Chrystusowej wiary sytuująca się w kręgu teologii pogranicza. Autorzy ostatnich tekstów (o. Andrzej Bielat, Małgorzata Nowak i Marta Kołodziejczyk) pytają o miejsce i znaczenie chrześcijaństwa w twórczości Henryka Sienkiewicza, Haliny Poświatowskiej i Gustawa Herlinga-Grudzińskiego.
Ks. Przemysław Artemiuk
Spis treści
Ks. Przemysław Artemiuk
Teologia fundamentalna na straży tożsamości chrześcijaństwa. Wstęp
Monika Białkowska
1050 lat po chrzcie, czyli opowieść o krwi i wodzie
Ks. Janusz Mariański
Tożsamość chrześcijańska w badaniach socjologicznych nad religijnością Polaków. Diagnozy i prognozy
Ks. Piotr Mazurkiewicz
Post-chrześcijańska Bruksela czy post-chrześcijańska Europa?
Grzegorz Górny
Skończyć z kolonizacją chrześcijaństwa
Ks. Henryk Seweryniak
Chrześcijańska tożsamość w posttożsamościowym świecie
Ks. Przemysław Artemiuk
W obronie tożsamości chrześcijaństwa
Sławomir Zatwardnicki
Na straży paradoksalnej tożsamości Kościoła
Ks. Sławomir Zieliński
Tożsamość chrześcijańska. Od nadużyć po złożoność i aktualność pojęcia…
Ks. Damian Wąsek
Tożsamość prymacjalna chrześcijaństwa we współczesnej refleksji fundamentalnoteologicznej
Ks. Janusz Bujak
Tożsamość sukcesyjna we współczesnej refleksji eklezjologicznej i dialogach ekumenicznych
Andrzej Bielat OP
Chrześcijańska tożsamość bohaterów powieści Henryka Sienkiewicza
Małgorzata Nowak
O „przeczuciach” religijnych Haliny Poświatowskiej
Marta Kołodziejczyk
Gustaw Herling-Grudziński w poszukiwaniu tożsamości. Wokół ikonografii pisarza
